Witte dwergen: verborgen lichtjes aan de hemel
Dode sterren
Op zaterdag 20 april gaat het hoorcollege over witte dwergsterren. We starten om 13:30 uur en eindigen omstreeks 15:30 uur. Halverwege en aan het einde kun je vragen stellen. De spreker is MSc Joris Kersten, promovendus aan de Radboud Universiteit.
Over de lezing
Verreweg de meeste sterren eindigen hun leven als witte dwergster. Toch zien we er vrijwel geen als we met het blote oog naar de hemel kijken.
Dit komt doordat witte dwergsterren lichtzwak zijn. Klein en zonder fusie en ze danken de helderheid die ze hebben aan de warmte die ze tijdens hun geboorte hebben meegekregen. Zeer langzaam worden ze donkerder en donkerder, totdat ze helemaal uitgedoofd zijn.
Achter deze sluier van relatieve donkerheid gaan interessante eigenschappen schuil. Zo veranderen witte dwergen, tijdens hun weg naar duisternis, van binnenuit in kristallen. Niet alle witte dwergen worden oud op zeer lange tijdschaal. Plotselinge en explosieve veranderingen kunnen optreden als een witte dwerg niet alleen is, maar onderdeel van een dubbelster. Dit gebeurt in een cataclysmische variabele.
In deze lezing zal Joris een overzicht geven van wat we weten van witte dwergen en cataclysmische variabelen, met aandacht voor recente ontdekkingen.
Over MSc Joris Kersten
Joris behaalde zijn bachelor en master in natuur- en sterrenkunde aan onze Radboud Universiteit. Nu is hij als promovendus verbonden aan de universiteit.
Hij doet onderzoek naar de radio-emissie van dwergnovae. Een dwergnova is een dubbelster met een witte dwerg die massa ontvangt van zijn partnerster. De invallende massa vormt een schijf rond de witte dwerg. Deze accretieschijf kent regelmatig uitbarstingen, die voor de groep van dichtstbijzijnde dwergnovae goed waarneembaar zijn met een telescoop. Tijdens deze uitbarstingen wordt ook radiostraling uitgezonden, mogelijk afkomstig van een tijdelijk gevormde jet.
Joris is lid van het ThunderKAT-project, dat onderzoek doet met behulp van de MeerKAT radiotelescoop in Zuid-Afrika. Verder kijkt hij graag naar de hemel met de optische telescopen op het dak van het Huygensgebouw, en heeft daar heel wat rondleidingen gegeven. Misschien ook wel aan jou!
Een witte, relatief koele dwergster en een variabele rode reus. Image Credit: X-ray: NASA/CXC/SAO; Optical: NASA/STScI, Palomar Observatory, DSS; Radio: NSF/NRAO/VLA; H-Alpha: LCO/IMACS/MMTF