Het waterrijke verleden van Mars
College 5: Water op Mars?
Het jongerencollege van april 2025 gaat over het waterrijke verleden van de planeet Mars. Op zaterdag 5 april (tussen 13:30 en 15:30 uur) komt dr. Lisanne Braat van Universiteit Utrecht vertellen over de geomorfologie van Aarde en Mars.
Was er echt water op Mars?
Mars is op dit moment een koude en droge planeet. Maar dit was niet altijd zo. In het verre verleden leek Mars veel meer op de Aarde: er stroomden rivieren, er waren meren, het kon regenen of sneeuwen en er waren misschien zelfs oceanen.
- Maar waarom is dit water verdwenen?
- En hoe weten we dat er ooit stromend water was?
- Wanneer stroomde dit water?
- Hoe lang was er ooit water op Mars?
- Hoeveel water was er?
- Was of is er genoeg water voor leven op Mars?
- En hoe kunnen we dit verder onderzoeken?
Dit zijn vragen die Lisanne in het eerste deel van de lezing gaat behandelen.
Haar onderzoek
Lisanne is een planeetonderzoeker aan Universiteit Utrecht en ze houdt zich bezig met de geomorfologie van Aarde en Mars. Dat klinkt moeilijk maar het betekent dat ze bestudeert hoe landschappen worden gevormd. Haar specialisatie zijn de gebieden waar rivieren uitkomen in meren en oceanen. Deze gebieden noemen we ook wel delta's en estuaria. Voorbeelden hiervan zijn het Westerschelde-estuarium, de Nijldelta (Egypte), de Po-delta (Italë) en de Mississippi-delta (VS).
Maar delta-afzettingen komen we ook tegen op Mars. De NASA Perseverance rover is er op dit moment één aan het bestuderen in de Jezero crater! Lisanne bestudeert deze Marsdelta's om meer te weten te komen over de waterrijke geschiedenis van Mars. Het tweede deel van de lezing zal vooral gaan over haar eigen onderzoek naar deze delta's.
Over Lisanne Braat
Lisanne Braat promoveerde aan Universiteit Utrecht in 2019. Haar proefschrift ging over het effect van slib op de vorm en dynamiek van estuaria.
Haar promotie ging weliswaar over dergelijke systemen op Aarde, maar ze had tijdens haar opleiding Aardwetenschappen al grote interesse voor het oppervlak van Mars. Ze schreef haar bachelorthesis over het overstromen van kratermeren en haar masterthesis over puinstromen op Mars.
Na haar PhD wilde ze de nieuwe modelleer- en laboratoriumvaardigheden weer toepassen op Mars. Ze kreeg een Rubiconbeurs om onderzoek te doen naar delta's op Mars en werkte een jaar aan de California Institute of Technology (Caltech).
Hierna kreeg ze een interne beurs van de European Space Agency (ESA) voor 3 jaar, waar ze naast haar onderzoek ook veel leerde over andere sterrenkundige onderwerpen en ruimtemissies. Ze was onder andere nauw betrokken bij de ESA Rosalind Franklin rover, die helaas niet kon lanceren in 2022 vanwege het stopzetten van de samenwerking met Rusland. In 2024 kreeg Lisanne een Veni-beurs om haar onderzoek te vervolgen aan de Universiteit Utrecht.
