Aarde, Venus en aardachtige exoplaneten

Wil jij echte colleges volgen over Sterrenkunde?

Aarde, Venus en aardachtige exoplaneten

7 september 2021 Colleges 0

College 1 van seizoen 5

Aardachtige exoplaneten

We beginnen het nieuwe seizoen met een tweeluik over exoplaneten, een onderwerp dat samen met Mars en zwarte gaten in jullie top 3 van interessante onderwerpen staat. En daar geven we dus graag weer invulling aan. Op 2 oktober komt dr. Daphne Stam van TU Delft vertellen over de Aarde, Venus en aardachtige exoplaneten. En over de gloednieuwe missie EnVision van ESA waar zij deel van uitmaakt. Daarover later meer. In november komt het tweede deel en dat gaat over de verschillende waarneemmethoden die we gebruiken om exoplaneten te ontdekken.

Venus

Vanaf de zon is Venus de tweede planeet en ze komt dichter bij de aarde dan Mars. Na zonsopgang en vóór zonsondergang kun je haar zien en 's nachts is Venus zelfs het helderste hemellichaam op de maan na. Ze wordt ook wel 'het zusje van de aarde' genoemd, omdat Venus ongeveer even groot is als de aarde. Ze hebben ongeveer dezelfde samenstelling en draaien op een vergelijkbare afstand om de zon.

Tot 60 jaar geleden dachten wetenschappers dat onder het dichte wolkendek van Venus het oppervlak bedekt zou kunnen zijn met tropische begroeiing en moerassen. Uit onderzoek van dichtbij door de Mariner 2-verkenner in 1962 en daarna werd duidelijk dat de gronddruk op het oppervlak van Venus honderdmaal die op aarde is en dat de temperatuur bijna 500° Celsius is. Dat is heet genoeg om lood te doen smelten (dat smeltpunt is namelijk 327,5° C). Hiermee is Venus nog heter dan Mercurius (waar het 430° C wordt). De wolken van Venus bestaan ook niet uit water maar uit zwavelzuur.

Over Daphne Stam

Daphne Stam

Dr. Daphne Stam is Associate Professor in Planetaire Wetenschappen aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit (TU) in Delft.

Daphne studeerde theoretische natuurkunde aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam en werkte als postdoctoraal onderzoeker aan de Cornell University in de VS aan observaties van planeten in het zonnestelsel, zoals Saturnus en Uranus.

Naderhand breidde ze haar onderzoek uit naar exoplaneten bij het Astronomisch Instituut van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Ze leidde de onderzoeksgroep (Exo)planetary Atmospheres van SRON, het Nederlands Instituut voor Ruimteonderzoek. In 2013 trad ze toe tot de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek in Delft.

Daphne omschrijft zichzelf graag als een specialist in numerieke simulaties van stralingsoverdracht in planetaire atmosferen, toegepast op planeten in het zonnestelsel (inclusief de aarde) en op planeten rond andere sterren. In de lezing gaat ze in op de huidige kennis en openstaande vragen over Venus, de atmosfeer, en het extreme klimaat. Ook legt ze uit hoe planeetonderzoekers denken dat Venus en de aarde zich sinds hun ontstaan hebben ontwikkeld tot, respectievelijk, een gloeiendhete, dode wereld, en een waterrijke, gematigde wereld die bruist van het leven. Tenslotte vertelt ze over mogelijke technieken om exo-Venussen van exo-aardes te onderscheiden en wat we van het onderzoek aan dergelijke exoplaneten zullen kunnen leren.

EnVision

In juni van dit jaar (2021) werd bekend dat ESA (Europa) met de satelliet EnVision naar Venus wil gaan in 2031. En dat is iets wat onze jonge leden - en ook de wat oudere - helemaal zullen meemaken. NASA (Verenigde Staten) kondigde trouwens ook twee nieuwe missies naar Venus aan. Het Nederlandse SRON en TU Delft zijn onderdeel van het EnVision-consortium van ESA en namens TU Delft maakt Daphne Stam deel uit van het team en dr. Michiel Min (zie college 5 uit ons eerste seizoen) namens SRON.

Venus lijkt veel op de Aarde maar is in zoveel aspecten anders geworden. Met EnVision wil men een schat aan kennis opdoen voor toekomstige studies van planeten rondom andere sterren, maar vooral ook van onze eigen aardatmosfeer.

Huiswerk

Degenen die nog niet heel veel over Venus weten raden we aan om deze video te bekijken. Deze video van The Infographics Show geeft in het Engels info over Venus en wij hebben het voorzien van een Nederlandse ondertiteling. Verder is het altijd handig om (nog eens) de video's (van Kurzgesagt) over ons zonnestelsel te bekijken.

Hoeft niet, maar mag wel, en alles bekijken mag natuurlijk ook, kan geen kwaad, toch?

Aanmelden

Hoe doe je mee? Dit online college is besloten en je moet geregistreerd zijn als lid. Alleen dan sturen we je informatie over hoe je kunt deelnemen. Deelname kost slechts € 5 en ouder(s), broers/zussen kunnen gewoon meekijken. De colleges worden opgenomen, als je dus onverhoopt niet kunt, en je hebt je toch aangemeld, dan kun je het later alsnog bekijken.